نرم افزار SAFE چیست و چه کاربردی دارد؟ | بهترین منابع یادگیری نرم افزار سیف
رز روفینگ: نرم افزار SAFE یکی از بهترین نرم افزارهای تخصصی مهندسی عمران در زمینه طراحی فونداسیون و دالهای بتنی است. این نرم افزار، کاربرد گستردهای در پروژههای ساختمانی دارد. نتایج حاصل از نرم افزار سیف به عنوان مبنایی برای تایید طراحی فونداسیون در چک لیست سازمان نظام مهندسی ساختمان در نظر گرفته میشود. از اینرو، در این مقاله، به معرفی رابط کاربری و بهترین منابع یادگیری نرم افزار SAFE میپردازیم. سپس، کاربردهای این نرم افزار را به طور کامل مورد بررسی قرار میدهیم. در انتها نیز، تفاوتهای سیف با نرم افزارهای دیگری نظیر ETABS و SAP2000 را مرور میکنیم. البته شما میتوانید نحوه کار با نرمافزار SAFE را به راحتی و به صورت کاربردی با استفاده از فیلمهای مجموعه آموزش نرم افزار سیف SAFE – مقدماتی تا پیشرفته در فرادرس یاد بگیرید.
نرم افزار سیف چیست ؟
رابط کاربری نرم افزار SAFE چگونه است؟
بهترین منابع برای یادگیری نرم افزار SAFE
کاربردهای نرم افزار SAFE
نرم افزار سیف از چه فرمتهایی پشتیبانی میکند؟
مقایسه نرم افزار سیف با دیگر نرم افزارهای مهندسی عمران
نرم افزار سیف چیست ؟
نرم افزار «سی اس آی سیف» (CSi SAFE)، یکی از پرکاربردترین نرم افزارهای مهندسی عمران است که به منظور مدلسازی، تحلیل و طراحی فونداسیون و دالهای بتنی مورد استفاده قرار میگیرد. عنوان SAFE، مخفف عبارت «تحلیل دال توسط روش المان محدود» (Slab Analysis by the Finite Element Method) است.
قابلیتها و ابزارهای قدرتمند نرم افزار سیف، امکان طراحی ایمن و ساده سیستمهای کف ساختمان را فراهم میکنند. به دلیل استفاده این نرم افزار از استانداردهای بینالمللی و ملی معتبر، نتایج به دست آمده از آن دارای قابلیت اطمینان بالایی هستند.
مزیت اصلی نرم افزار SAFE این است که تمام ابزارهای مورد نیاز برای مدلسازی، تحلیل، طراحی و تهیه گزارش را در یک محیط ارائه میدهد. سادگی کار با این نرم افزار و معتبر بودن نتایج آن، سیف را به گزینهای بدون رقیب برای طراحی فونداسیون، پی و دال تبدیل میکند.
نرم افزار سیف از چه استانداردهایی پشتیبانی میکند؟
نرم افزار SAFE از استانداردهای معتبری نظیر استاندارد موسسه بتن آمریکا (ACI)، استرالیا (AS)، بریتانیا (BS)، کانادا (CSA)، اتحادیه اروپا (Eurocode) و ایزو (IS) پشتیبانی میکند. البته امکان طراحی بر اساس استانداردهای کشور چین، هنگ کنگ، سنگاپور و مکزیک نیز در این نرم افزار وجود دارد. برخی از استانداردهای معتبر نرم افزار سیف عبارت هستند از:
- ACI
- ACI 318-08
- ACI 318-11
- ACI 318-14
- Eurocode
- Eurocode 2-2004
- IS
- IS 456-2000
- BS
- BS 81110-97
- AS
- AS 3600-01
- AS 3600-09
- CSA
- CSA A23.3-04
- CSA A23.3-14
حداقل سیستم مورد نیاز برای نرم افزار SAFE
مانند تمام نرم افزارهای مدلسازی، طراحی و تحلیل، نصب و اجرای نرم افزار SAFE نیز نیازمند مشخصات سخت افزاری و نرم افزاری مناسب است. مشخصات حداقل سیستم مورد نیاز برای اجرای نرم افزار سیف عبارت هستند از:
- سیستم عامل: تمام نسخههای ویندوز بالاتر از ویندوز XP SP2
- پردازنده مرکزی (CPU): پردازنده Intel مدل Pentium 4 یا پردازنده AMD مدل Athlon 64
- پردانده مرکزی کامپیوتر حتما باید از SSE2 پشتیبانی کند.
- هر چه مدل و تعداد هستههای پردازشی پردازنده مرکزی بیشتر باشد، سرعت اجرای تحلیل بیشتر میشود.
- رم (RAM): 2 گیگابایت برای ویندوز XP و 4 گیگابایت برای نسخههای بالاتر ویندوز
- هرچه مقدار رم بالاتر باشد، ابعاد مدل قابل تحلیل بیشتر میشود.
- پردازنده گرافیکی (GPU): اختصاص 512 مگابایت رم و پشتیبانی کارت گرافیک از DirectX 9
- پردازنده گرافیکی بر روی نحوه نمایش ضخامت خطوط و خروجی نهایی تاثیر میگذارد.
- حافظه خالی (Disk Space): 6 گیگابایت در دسترس
- این فضا تنها برای نصب نرم افزار لازم است. مدلهای ایجاد شده، فضای بسیار بیشتری را اشغال میکنند.
رابط کاربری نرم افزار SAFE چگونه است؟
نرم افزار سیف از یک رابط کاربری ساده بهره میبرد. هنگام مدلسازی و کار بر روی پروژه، یک فایل حاوی تمام اطلاعات مدل ایجاد میشود. کاربر میتواند با ایجاد تغییر بر روی این فایل، به حل برخی از مسائل بپردازد. با این وجود، بخش گستردهای از مدلسازی و اعمال تغییرات بر روی مدل توسط رابط گرافیکی نرم افزار SAFE انجام میگیرد.
تصویر زیر، بخشهای مختلف این رابط کاربری را نمایش میدهد.

بخشهای اصلی رابط کاربری نرم افزار سیف عبارت هستند از:
- پنجره اصلی
- نوار عنوان اصلی
- نوار منو
- نوار ابزار
- جستجوگر مدل
- پنجره نمایش
- نوار عنوان پنجره نمایش
- نوار وضعیت
- مختصات نشانگر ماوس
- محل قرارگیری دکمه یکاها
در ادامه به معرفی هر یک از بخشهای بالا میپردازیم.
پنجره اصلی نرم افزار SAFE
«پنجره اصلی» (Main Window)، محدودهای است که تمام بخشهای نرم افزار را در خود جای میدهد. این پنجره، امکان جابجایی، تغییر ابعاد، جمع کردن و بستن نرم افزار توسط عملگرهای رایج ویندوز را فراهم میکند. با کلیک راست بر روی نوار بالای این پنجره، گزینههای اعمال تغییرات به نمایش در میآیند.

نوار عنوان اصلی
«نوار عنوان اصلی» (Main Title Bar)، بالاترین بخش از پنجره اصلی نرم افزار است که عنوان برنامه و مدل را نمایش میدهد. در هنگام استفاده از برنامه، نوار عنوان اصلی هایلایت میشود. جابجایی پنجره اصلی، با کلیک چپ بر روی نوار عنوان اصلی، نگه داشتن کلیک و حرکت دادن ماوس انجام میگیرد.

نوار ابزار نرم افزار SAFE
«نوار ابزار» (Toolbar)، یکی از بخشهای مهم و پرکاربرد نرم افزار سیف است که از دکمههای مختلف تشکیل میشود. کلیک چپ بر روی هر دکمه، دستور مربوط به آن را فعال میکند. بردن نشانگر ماوس و نگه داشتن آن به مدت چند ثانیه بر روی هر دکمه نوار ابزار (بدون کلیک)، باعث ظاهر شدن کادری حاوی خلاصهای از عملکرد آن دکمه میشود. گزینههای نوار ابزار به صورت افقی و عمودی در پنجره اصلی قرار گرفتهاند.

در هنگام باز کردن نرم افزار SAFE، اکثر ابزارها و منوهای نرم افزار غیر فعال هستند. کلیک بر روی آیکون «New Model» در محل تقاطع نوار ابزار عمودی و افقی، امکان ایجاد یک مدل جدید را برای شروع کار با نرم افزار فراهم میکند. با این کار، پنجرهای حاوی تنظیمات اولیه نظیر انتخاب استاندارد مورد نظر، ترجیحات طراحی، اطلاعات پروژه، یکاها و مدل اولیه به نمایش در میآید. با اعمال تنظیمات مورد نظر و انتخاب یکی از گزینههای موجود برای مدل اولیه، اکثر ابزارها و منوهای نرم افزار فعال خواهند شد.

جستجوگر مدل
«جستجوگر مدل» (Model Explorer)، امکان دسترسی آسان به پارامترهای تعریف شده برای مدل نظیر مشخصات، بارگذاریها، المانها و نتایج حاصل از تحلیل مدل را فراهم میکند. انواع پارامترهای قابل دسترسی در این بخش در سه زبانه «مدل» (Model)، «نمایش» (Display) و «دیتیلینگ» (Detailing) قرار دارند. با دابل کلیک بر روی هر یک از آیتمهای موجود، فرم اطلاعات مربوط به آن آیتم به نمایش در میآید. کلیک راست بر روی هر آیتم نیز گزینههای متعددی را برای تنظیم آیتم مورد نظر در اختیار کاربر قرار میدهد.

پنجره نمایش نرم افزار SAFE
«پنجره نمایش» (Display Window)، محلی است که هندسه مدل را نمایش میدهد. البته امکان مشاهده مشخصات، شرایط بارگذاری، نتایج تحلیل و طراحی در این پنجره وجود دارد. این پنجره، امکان نمایش همزمان حداکثر چهار نما را فراهم میکند.

نوار عنوان نمایش
«نوار عنوان نمایش» (Display Title Bar) در بالای پنجره نمایش قرار دارد. هنگام فعال بودن هر نما، نوار عنوان نمایش پنجره مخصوص به آن هایلایت میشود. متن موجود در این نوار معمولا نوع نمای فعلی به همراه دیگر اطلاعات مرتبط نظیر الگوی بارگذاری، ترکیب بار و غیره را نمایش میدهد. به عنوان مثال، در تصویر بخش قبلی، عنوان نوار پنجره نمایش، بیانگر نمای پلان از مدل است.
نوار وضعیت نرم افزار SAFE
«نوار وضعیت» (Status Bar)، در پایین پنجره اصلی نرم افزار سیف قرار دارد. بخش سمت چپ این نوار، متنی حاوی وضعیت فعلی برنامه را نمایش میدهد. به عنوان مثال، در تصویر زیر، متن قابل مشاهده در نوار وضعیت، بیانگر آماده بودن نرم افزار برای شروع مدلسازی است.

مختصات نشانگر ماوس
در سمت راست نوار وضعیت، مختصات محل قرارگیری نشانگر ماوس در پنجره نمایش نشان داده میشود. نمایش این مختصات به فعال یا غیر فعال بودن پنجرههای نمایش بستگی ندارد و قرارگیری نشانگر درون فضای این پنجرهها کفایت میکند. در کنار مختصات، ابزاری وجود دارد که برای انتخاب نحوه نمایش مختصات مطابق با سیستم تعریف شده توسط کاربر (UCS) یا سیستم سراسری (GLOBAL) استفاده میشود. در تصویر بخش قبلی، این سیستم بر روی حالت GLOBAL قرار داشت.
دکمه یکاها
«دکمه یکاها» (Units Button)، ابزاری است که کلیک بر روی آن، امکان تنظیم یکاهای مربوط به تمام اطلاعات ورودی و آیتمهای صفحه نمایش را فراهم میکند. یکاهای نرم افزار سیف معمولا ثابت و یکسان نیستند. به عنوان مثال، هنگام مدلسازی و طراحی بر اساس سیستم یکاهای بریتانیایی، تنش با واحد ksi (کیلوپوند بر اینچ مربع) و بار وارده با واحد psf (پوند بر فوت مربع) نمایش داده میشود.

یکاهای انتخابی در هر زمان از مدلسازی قابل تغییر هستند. با بردن نشانگر ماوس بر روی این دکمه و نگه داشتن نشانگر (بدون کلیک)، فهرستی از یکاهای اصلی را به نمایش در میآید.

نوار منو نرم افزار SAFE
«نوار منو» (Menu Bar)، بخشی متشکل از منوهای اصلی نرم افزار است که امکان اجرای بسیاری از دستورات را فراهم میکند. نوار منو در نرم افزار سیف شامل چندین منو از جمله منوی فایل، ویرایش، نما، تعریف، ترسیم، انتخاب، تخصیص، طراحی، اجرا، نمایش، دیتیلینگ، ابزارها، گزینهها و راهنما است. در ادامه، عملکرد گزینههای موجود در هر یک از منوها را معرفی میکنیم.

منوی فایل
«منوی فایل» (File Menu)، شامل گزینههایی است که به منظور شروع یک مدل جدید، باز کردن یا وارد کردن مدلهای آماده (به منظور نمایش یا اعمال تغییرات)، وارد کردن نقشههای معماری برای مدلسازی با استفاده از قابلیت ردیابی، ذخیره مدل فعلی برای استفادههای بعدی در نرم افزار یا وارد کردن مدل به نرم افزارهای دیگر و گرفتن خروجی با فرمتهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند.

منوی ویرایش
«منوی ویرایش» (Edit Menu)، گزینههایی را در اختیار کاربر قرار میدهد که امکان اعمال تغییرات بر روی یک یا چند شی را فراهم میکنند.

برخی از عملکردهای موجود در این منو عبارت هستند از:
- برش/کپی و چسباندن هندسه اشیا
- ویرایش تعاملی اطلاعات مدل در فرمت دیتابیس
- حذف اشیا
- ایجاد آرایهای خطی، دایرهای یا انعکاسی از اشیا
- جابجا، ادغام و همراستا کردن نقاط
- تقسیم کردن تیر یا دال به اشیا کوچکتر
- اتصال خطوط
- ادغام، افزایش یا کاهش سطح اشیا
منوی نما
«منوی نما» (View Menu)، شامل گزینههایی است که بر روی صفحه نمایش فعال تاثیر میگذارند. از اینرو، گزینههای موجود در این منو معمولا برای هر یک از پنجرههای نمایش به طور جداگانه تنظیم میشوند. تصویر زیر، گزینههای منوی نما در نرم افزار سیف را نمایش میدهد.

گزینههای موجود در تصویر بالا به منظور ایجاد نمای سهبعدی، نمای دو بعدی موازی با صفحه مختصات، نمای دید جانبی، نحوه نمایش اشیا، بزرگنمایی/کوچکنمایی، جابجایی صفحهای و دیگر تنظیمات مربوط به نماهای مدل مورد استفاده قرار میگیرند.
منوی تعریف
«منوی تعریف» (Define)، گزینههای مورد استفاده برای ایجاد ورودیهای مجزا از هندسه مدل را در اختیار کاربر قرار میدهد. مشخصات مصالح، پارامترهای طراحی مقاطع دال و تیر، ابعاد میلگرد، مشخصات تاندون، مشخصات ستون و دیوار، مشخصات بستر خاکی، مشخصات فنرهای خطی و نقطهای، سیستمهای مختصات و گریدبندی، عنوان گروهها، منشا بار ثقلی، الگوی بارگذاری و سناریوهای بارگذاری از پارامترهای قابل تعریف در این منو هستند. تصویر زیر، نمایی از گزینههای منوی تعریف در نرم افزار سیف را نمایش میدهد.

منوی ترسیم
«منوی ترسیم» (Define Menu)، به منظور اضافه کردن اشیا جدید به مدل یا تغییر تکی المانهایی نظیر تیر، ستون، دال، دیوار، تاندون، پی، خطوط شبکه، خطوط ابعادی و میلگرد مورد استفاده قرار میگیرد. به منظور شروع ترسیم، نرم افزار سیف باید در «حالت ترسیم» (Draw Mode) قرار داشته باشد. در حالت ترسیم، فعالیتهای مرتبط با رسم و ویرایش اشیا توسط کلیک چپ و توقف دستورات با کلیک راست انجام میگیرد. تصویر زیر، نمایی از گزینههای موجود در منوی ترسیم نرم افزار سیف را نمایش میدهد.

منوی انتخاب
«منوی انتخاب» (Select Menu)، گزینههای متعددی را برای انتخاب دقیق المانهای مدل در اختیار کاربر قرار میدهد. پیش از اجرای بسیاری از عملکردهای مرتبط با ویرایش، اختصاص ویژگیها، پرینت گرفتن و نمایش، باید اشیا مورد نظر را انتخاب کرد. تصویر زیر، گزینههای موجود در منوی انتخاب نرم افزار سیف را نمایش میدهد.

به منظور انتخاب المانهای مدل، نرم افزار SAFE باید در «حالت انتخاب» (Select Mode) قرار داشته باشد. این کار با کلیک چپ بر روی یکی از دکمههای انتخاب در نوار ابزار انجام میشود. با فعال کردن گزینههای موجود در تصویر بالا نیز، نرم افزار به حالت انتخاب میرود. انواع انتخابهای موجود در نرم افزار سیف عبارت هستند از:
- انتخاب تکی یا تمام اشای
- انتخاب با توجه به مشخصات مصالح
- انتخاب با توجه به گروه یا برچسب
- انتخاب بر اساس نوع المان
- انتخاب مجدد اشیا انتخاب شده در مرحله قبل
- رسم یک کادر یا چندضلعی اطراف اشیا
- رسم خطوط متقاطع با اشیا
در حالت انتخاب، کلیک چپ به منظور انتخاب/حذف انتخاب اشیا و کلیک راست برای بازبینی مشخصات اشیا مورد استفاده قرار میگیرد.
منوی تخصیص
برخی از مشخصات اشیا مانند مشخصات سازهای تیر، در حین رسم آنها تعیین میشوند. اگرچه، تعیین مشخصات اضافی با استفاده از گزینههای موجود در «منوی تخصیص» (Assign Menu) انجام میگیرد. تصویر زیر، دستورات این منو را نمایش میدهد.

برخی از عملکردهای گزینههای نمایش داده شده در تصویر بالا عبارت هستند از:
- تخصیص مشخصات دال، تیر، ستون، مهاربند، دیوار، رمپ و تاندون
- تخصیص مشخصات بارگذاری در یک نقطه، تیر، تاندون و سطوح
- تخصیص مشخصات بستر خاکی به اشیا سطحی
- تخصیص بازکننده به اشیا سطحی
- تخصیص آفست عمودی به دالها
- تخصیص موقعیت قرارگیری تیرچهها در دالهای ترچه بلوک و مجوف
- تخصیص اشیا به گروههای نامگذاری شده
- تخصیص نقاط و خطوط به مش تحلیل
منوی طراحی
گزینههای موجود در «منوی طراحی» (Design Menu)، قبل و بعد از اجرای تحلیل مورد استفاده قرار میگیرند. پیش از اجرای تحلیل میتوان از این گزینهها برای تعیین ترجیحات و ترکیبات طراحی استفاده کرد. استانداردها، حداقل پوشش میلگردها، حدود بررسی تنش و دیگر پارامترهای مرتبط از پارامترهای قابل تنظیم در این گزینهها هستند. پس از اجرای تحلیل، امکان بازنویسی پارامترهای طراحی و اصلاح مقادیر ورودی با توجه به عملکرد هر یک از اشیا فراهم میشود. تصویر زیر، گزینههای موجود در منوی طراحی نرم افزار سیف را نمایش میدهد.

منوی اجرای تحلیل
«منوی اجرا» (Run Menu)، گزینههای مورد نیاز برای اجرای تحلیل، طراحی و بررسی ابعاد مناسب مش را در اختیار کاربر قرار میدهد. هنگام اجرای تحلیل، مدل ایجاد شده به صورت یم فایل دیتابیس در نرم افزار ذخیره میشود و مورد بررسی/تحلیل قرار میگیرد. با پایان تحلیل، مدل تغییر شکل یافته به نمایش در میآید. با حرکت دادن نشانگر ماوس بر روی خروجی تحلیل میتوان جابجاییهای هر نقطه از دال را مشاهده کرد. تصویر زیر، گزینههای اصلی منوی اجرای تحلیل در نرم افزار سیف را نشان میدهد.

منوی نمایش
گزینههای «منوی نمایش» (Display Menu)، به منظور نمایش مدل و نتایج تحلیلها به صورت گرافیکی یا جدول مورد استفاده قرار میگیرند. انواع نمایش مدل و نتایج تحلیلها با استفاده از گزینههای منوی نمایش یا گزینههای موجود در نوار ابزار قابل دسترسی هستند. تصویر زیر، گزینههای منوی نمایش در نرم افزار سیف را نشان میدهد.

منوی دیتیلینگ
پس از تکمیل تحلیل و طراحی مدل سازهای، امکان رسم نقشه جزئیات میلگردها توسط گزینههای موجود در «منوی دیتیلینگ» (Detailing Menu) فراهم میشود. گزینههای این منو، امکان تعیین ترجیحات دیتیلینگ نظیر ابعاد نقشه، محدودیتهای وصله میلگرد، ابعاد میلگرد، علامتگذاری میلگرد، شکل میلگرد، حداقل/حداکثر ابعاد میلگرد و غیره را فراهم میکنند. پس از تکمیل، گزینههای دیگر برای ویرایش میلگردها، اضافه کردن یا اصلاح شیتهای نقشهکشی مورد استفاده قرار میگیرند.

کیلک راست بر روی صفحه نمایش یا کلیک راست بر روی آیتمهای زیرمجموعه دیتیلینگ در جستجوگر مدل، امکان دسترسی به گزینههای بیشتر برای دیتیلینگ را فراهم میکند. تصویر زیر، دستورات منوی دیتیلینگ نرم افزار سیف را نمایش میدهد.
منوی گزینهها
«منوی گزینه ها» (Options Menu)، شامل دستوراتی است که بر روی عمکلرد کلی نرم افزار تاثیر میگذارند. تصویر زیر، گزینههای موجود در این منو را نمایش میدهد. امکان بررسی و ویرایش ورودی، خروجی و یکاهای نمایش توسط این گزینهها فراهم شده است. تلورانس ادغام المانها، اندازه فونت صفحه نمایش، نرخ بزرگنمایی/کوچکنمایی، رنگ آیتمها، تعداد پنجرههای قابل نمایش، لایه قابل نمایش پلان معماری و انتخاب بین حالتهای گرافیکی استاندارد یا DirectX (مخصوص رندر گرفتن)، از عملکردهای قابل تنظیم در منوی گزینه های نرم افزار سیف هستند.

کار کردن با نرم افزار SAFE سادهتر از کار کردن با دیگر نرم افزارهای تحلیل سازه به نظر میرسد. با این وجود، در صورت عدم آشنایی با نحوه به کارگیری ابزار مناسب در شرایط متفاوت و عدم کنترل نتایج به دست آمده با ضوابط آییننامهای، نمیتوان بر روی خروجیها حساب باز کرد. برای درک اصولی این مباحث، فرادرس، یک فیلم آموزشی جامع و کاربردی را به کمک اساتید مجرب آماده کرده است. برای مشاهده این فیلم بر روی عنوان زیر کلیک کنید:
نکته: فیلم آموزشی بالا برای یادگیری نسخههای 2012 تا 2016 نرم افزار SAFE مناسب است.
بهترین منابع برای یادگیری نرم افزار SAFE
منابع یادگیری نرم افزار سیف به دو نوع اصلی منابع نوشتاری (Help نرم افزار، کتاب، مجلات اینترنتی) و منابع ویدیویی تقسیم میشوند. هر یک از این منابع، ویژگیهایی دارند که میتواند بر روی انتخاب آنها تاثیرگذار باشد.
در ادامه، به معرفی انواع منابع یادگیری نرم افزار SAFE و عوامل موثر بر انتخاب آنها میپردازیم. شما میتوانید با بررسی این موارد، منابع متناسب با نیازهای خود را انتخاب کنید.
Help نرم افزار
اولین، معتبرترین و جامعترین مرجع برای شروع یادگیری هر نرم افزاری، Help آن نرم افزار است. نرم افزار SAFE نیز از این قاعده مستثنی نیست. با وجود ساختار ساده Help نرم افزار سیف، مطالب ارائه شده در آن، تمام عملکردهای این نرم افزار را پوشش میدهند. راهنمای نرم افزار SAFE از منوی «Help» و انتخاب گزینههای «Contents and Index» و «Documentation» قابل دسترس است.

بخش Contents and Index، اصول شروع کار با نرم افزار، دستورات صفحه کلید، دستورات گزینههای موجود در منوها و خروجیهای تحلیل نرم افزار را توضیح میدهد. رابط کاربری این بخش با Help پیشرفته نرم افزارهای بزرگی نظیر اتوکد تفاوت بسیار زیادی دارد. البته مطالب پوشش داده شده میتواند برای آشنایی کلی کافی باشند.
بخش Documentation، حاوی چندین فایل PDF در مورد جنبههای مختلف تحلیل و طراحی در نرم افزار SAFE به همراه معرفی کامل ابزارها و ویژگیهای آنها است. برای باز کردن این فایلها به طور مستقیم و از درون نرم افزار، باید برنامه «Adobe Acrobat» را بر روی کامیپوتر خود نصب کرده باشید. البته با رفتن به مسیر نصب نرم افزار میتوانید تمام این فایلها را از درون پوشه «Manuals» اجرا و مشاهده کنید.
استفاده از Help نرم افزار، گزینه خوبی برای شروع یادگیری و یا آشنایی با عمکلرد گزینههایی است که منابع دیگر هیچ سخنی از آن به میان نیاوردهاند. مزیتهای اصلی Help، جامعیت و بهروز بودن آن (مطابق با نسخه نصب شده) است. با این وجود، این منبع از زبان فارسی پشتیبانی نمیکند و نیازمند تسلط کافی بر روی زبان انگلیسی (در سطح عمومی و تخصصی عمران) است. علاوه بر این، درک مثالهای Help برای کاربران معمولی کمی دشوار است.
کتاب
کتاب، یکی از منابع نوشتاری خوب برای یادگیری نرم افزار SAFE است. تا کنون چندین کتاب فارسی در زمینه آموزش نرم افزار سیف منتشر شدهاند. تدوین اغلب این کتابها بر اساس Help نرم افزار صورت گرفته است. البته، برخی از کتابهای نرم افزار SAFE از بخشهایی برای توضیح مثالهای کاربردی بهره میبرند. برخلاف دسترسی رایگان به راهنمای رسمی نرم افزار، برای تهیه کتاب باید هزینه نسبتا بالایی را بپردازید. این مسئله کاربران را به سمت گزینههای دیگر سوق میدهد.
منابع اینترنتی
منابع اینترنتی نظیر انجمنها و مجلات آموزشی، گزینههای دیگری هستند که کاربران را در شروع یادگیری و انتخاب مسیر صحیح راهنمایی میکنند. این منابع، در اغلب موارد به منظور آشنایی مقدماتی با کاربردها و عملکردهای ابزارهای نرم افزار مورد استفاده قرار میگیرند. با وجود کاربرد محدود انجمنها و مجلات اینترنتی در یادگیری نرم افزار سیف، این منابع بهترین گزینه برای انتخاب منابع تکمیلی و نسخههای مناسب نرم افزار هستند. یکی از مجلات اینترنتی فعال در زمینه معرفی نرم افزارهای مهندسی عمران، مجله فرادرس است.

تا کنون، مقالات زیر به منظور راهنمایی کاربران برای شروع یادگیری نرم افزارهای تخصصی عمران در مجله فرادرس تهیه شدهاند:
فیلم آموزشی
در سالهای اخیر، یادگیری به کمک آموزش الکترونیک، مخصوصا فیلمهای آموزشی، با استقبال بسیار زیادی از طرف کاربران مواجهه شده است. انعطافپذیری بالا را میتوان به عنوان مهمترین مزیت استفاده از فیلمهای آموزشی در نظر گرفت. کاربران میتوانند در هر زمان و مکان دلخواهی با دسترسی یا بدون دسترسی به اینترنت از محتوای این فیلمها بهره ببرند. برخلاف کلاسهای حضوری، در این روش، هیچ محدودیتی در مدت زمان جلسات وجود نداشته و امکان برنامهریزی برای یادگیری در زمان آزاد وجود دارد.

مزیت بعدی استفاده از فیلمهای آموزشی، مخصوصا برای یادگیری نرم افزارهای عمومی و تخصصی، مشاهده و درک مناسب نحوه فعالسازی دستورات و به کارگیری ابزارها است. به علاوه، این آموزشها معمولا به صورت ترکیبی از مباحث تئوری و عملی (پروژهمحور) تهیه میشوند. به این ترتیب، کاربر، ضمن یادگیری اصول و مفاهیم اولیه، مهارت لازم برای به کارگیری این اصول را کسب میکند. در مجموع، فیلم های آموزش نرم افزار SAFE را میتوان به عنوان بهترین منابع یادگیری این نرم افزار در نظر گرفت.
کاربردهای نرم افزار SAFE
نرم افزار SAFE به عنوان یکی از پرکاربردترین نرم افزارهای حوزه مهندسی عمران و سازه شناخته میشود. این نرم افزار به طور گسترده برای مدلسازی، تحلیل و طراحی فونداسیون و دالهای بتن آرمه مورد استفاده قرار میگیرد. در این بخش، به معرفی کاربردهای نرم افزار سیف و قابلیتهای مخصوص آن میپردازیم.
کاربرد نرم افزار SAFE در چک لیست طراحی سازه
فهرست بازبینی یا چک لیست طراحی سازه، جدولی شامل مجموعه سوالاتی است که به منظور کنترل، بازرسی و بازبینی نحوه رعایت الزامات طراحی و اجرایی در پروژههای ساختمانی مورد استفاده قرار میگیرد. نرم افزار سیف به عنوان یکی از ابزارهای قابل اعتماد برای پاسخگویی به سوالات چک لیست طراحی سازه در نظر گرفته میشود. آییننامه مناسب جهت طراحی فونداسیون، ضریب بستر و تنش مجاز خاک، کنترل پوشش میلگردها، ترکیبات بارگذاری، کنترل بارهای اعمالی با واقعیت، استفاده از نوارهای طراحی، بررسی بارهای سرویس، طراحی محل چاله آسانسور، سختی خاک بستر، کنترل طول شمعها، تعداد و فاصلهداری حداقل آرماتور مورد نیاز، بلندشدگی پی، بررسی مشکل برش پانچ و بسیاری از گزینههای مرتبط با کنترل طراحی فونداسیون و دالهای بتنی با استفاده از نتایج SAFE مورد ارزیابی قرار میگیرند.
کاربرد نرم افزار SAFE در مدلسازی سازه
نرم افزار سیف کاربرد گستردهای در مدلسازی فونداسیون، پی و دالهای بتنی دارد. قابلیتها و ابزارهای ترسیمی این نرم افزار، فرآیند ایجاد مدلهای دو بعدی و سه بعدی را ساده میکند. در ادامه به معرفی برخی از ویژگیهای مدلسازی در نرم افزار SAFE میپردازیم.
قالب های آماده
نرم افزار سیف مجموعهای از قالبهای آماده را برای شروع مدلسازی در اختیار کاربر قرار میدهد. انواع دالهای بتنی نظیر دال تخت، دال یک طرفه، دال دو طرفه، دال مجوف، دال تیرچهای و پیهای منفرد یا ترکیبی، از گزینههای قابل انتخاب برای شروع مدلسازی با استفاده از قالبهای آماده نرم افزار هستند.
ابزارهای ترسیم
ابزارهای ترسیم متعدد در نرم افزار سیف امکان مدلسازی بهتر را برای مهندسان فراهم میکنند. بسیاری از کلیدهای میانبر و قابلیتهای استاندارد نرم افزارهای طراحی در این نرم افزار قابل استفاده هستند. از مهمترین این قابلیتها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسنپ هوشمند: تشخیص نقاط تقاطع، امتدادها، خطوط موازی و راستای عمود المانهای مدل
- ردیابی: امکان ورود فایلهای DXF و DWG (فرمتهای رایج اتوکد) و ترسیم خودکار مدل از روی هندسه آنها

نماهای مدل
از دیگر قالبیتهای کاربردی نرم افزار سیف میتوان به ایجاد و تنظیم نماهای مدل با دقت بسیار بالا اشاره کرد. در این نرم افزار دو مدل اصلی با عنوان مدل فیزیکی و مدل تحلیل وجود دارند.
- مدل فیزیکی: مدلی متشکل از اشیا معرف اعضای فیزیکی سازه
- مدل تحلیلی: مدل المان محدود نمایشدهنده گرهها، قابها، پوسته و صفحات سازه در شرایط بارگذاری
سیستم گریدبندی
شبکه یا گرید در نرم افزار سیف با توجه به یکی از سیستمهای مختصات دکارتی، مختصات استوانهای یا مختصات با فرم آزاد قابل تعریف است. هیچ محدودیتی در تعداد سیستمهای گریدبندی در یک مدل وجود ندارد. مدلها میتوانند حول هر محور دلخواهی دوران کنند و نسبت به هر مبدای جانمایی شوند.
ویرایش تعاملی پایگاه داده
نرم افزار سیف این اجازه را به کاربر میدهد تا اطلاعات مدل را در قابل جدول مشاهده کند و در صورت نیاز آنها تغییر دهد. به این قابلیت، امکان گرفتن خروجی از دادهها و وارد کردن دادهها از نرم افزارهای دیگری نظیر اکسل و اکسس فراهم میکند.
مش بندی مبتنی بر اشیا
مشبندی المانهای مدل در نرم افزار سیف بر اساس حداکثر ابعاد تعریف شده برای المانها انجام میگیرد. اضلاع مشها، موازی و عمود بر بلندترین ضلع المان، سیستم گریدبندی یا محورهای محلی خواهند بود. این ویژگی، باعث حفظ نسبت ابعادی مناسب المانها میشود.

المان های سازه ای
نرم افزار سیف از بهترین نرم افزارهای موجود برای مدلسازی المانهای فونداسیون و پی است. با استفاده از تحلیل نیروی بلندشدگی یا اصطلاحا «آپلیفت» (Uplift) در این نرم افزار میتوان وضعیت تکیهگاههای خاک را به راحتی مورد ارزیابی قرار داد. پایه ستون، دیوار، ستون، تیر و شمع از المانهای قابل مدلسازی در فونداسیونهای گسترده هستند.

از المانهای سازهای قابل مدلسازی در نرم افزار SAFE میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دیوار و رمپ
- دیوارها و رمپها در نرم افزار سیف به صورت خطوط بارگذاری یا تکیهگاههای خطی تعریف میشوند. البته، امکان مدلسازی این المانها به صورت مجزا نیز وجود دارد.
- ستون
- ستون در نرم افزار سیف، با مقطع مستطیلی، T شکل، L شکل، دایرهای یا مقاطع تعریف شده توسط کاربر قابل مدلسازی است. جلوگیری از تغییر شکل دال در نواحی اتصال با ستون با تعریف زونهای صلب انجام میگیرد.
- نقاط تقاطع
- نقاط تقاطع در نرم افزار سیف به منظور تعریف فاصله بین تیرها و ستونها مورد استفاده قرار میگیرند.
- تکیهگاه فنری
- تکیهگاههای فنری برای تعریف نحوه نگهداری خاک بستر به کار برده میشوند. این المانها به صورت نقطهای، خطی و سطحی با نوع کششی یا فشاری قابل تعریف هستند.
- نوار طراحی
- نوارهای طراحی برای تعریف الزامات آرماتوربندی استفاده میشوند.
- تاندون
- قابلیت پستنیدگی، امکان تعریف تاندون در مدل را فراهم میکند.
کاربرد نرم افزار SAFE در طراحی سازه
قابلیتهای مدلسازی و تحلیلی نرم افزار سیف، آن را به گزینهای مناسب برای طراحی فونداسیون و دالهای بتنی تبدیل میکنند. گزینهها و روشهای مختلفی برای طراحی در این نرم افزار وجود دارند که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم.
کاربرد نرم افزار سیف در طراحی به روش نواری
در طراحی دال به روش نواری، نرم افزار SAFE، حداقل میلگرد مورد نیاز را بر اساس سطح، تراکم یا تعداد محاسبه میکند. عرض نوارهای طراحی در این روش میتواند متغیر باشد. روش نواری برای مدلهای ساده کاربرد دارد.

کاربرد نرم افزار سیف در طراحی دال به روش المان محدود
در مدلهای پیچیده، استفاده از روش نواری دشوار خواهد بود. به همین دلیل، نرم افزار SAFE، قابلیت طراحی دال به روش المان محدود را در نرم افزار خود جای داده است. در این روش، نرم افزار، با توجه به عرضهای تعریف شده توسط کاربر، میانگین چگالی میلگردها را به صورت کنتور نمایش میدهد. به این تریب، مکانهای بحرانی برای طراحی میلگرد مشخص میشوند.
کاربرد نرم افزار سیف در طراحی تیر
از دیگر کاربردهای نرم افزار SAFE میتوان به طراحی تیرهای بتن آرمه معمولی و پس تنیده بر اساس حداقل میلگردهای مورد نیاز (مطابق با استانداردها) اشاره کرد. تمام بارهای خمشی، برشی و پیچشی در طراحی تیر با استفاده از این نرم افزار در نظر گرفته میشوند.
کاربرد نرم افزار سیف در بررسی و کنترل سازه
نرم افزار SAFE برای کنترل و طراحی سازه، از نظر مشکل برش پانج و تنش پس تنیدگی نیز کاربرد دارد. به منظور کنترل برش پانچ، محل قرارگیری ستونها، بازکنندهها و لبههای دال را در نظر گرفته میشود. سپس، طراحی مناسب میلگردها و کتیبه برای برطرف کردن این مشکل انجام میگیرد.

نرم افزار سیف نحوه انتقال تنش، تنش نهایی و وضعیت بلند مدت المانهای پس تنیده را نیز مورد کنترل قرار میدهد. سپس، با نمایش نقشه توزیع تنش بر روی سطح بالایی و پایینی دال، امکان بررسی مقادیر بحرانی را فراهم میکند.
کاربرد نرم افزار SAFE در طراحی پارامترهای بارگذاری
نمودارها، حالتها و ترکیبات بارگذاری از پارامترهای بسیار مهم در طراحی فونداسیون و دالهای بتنی هستند. نرم افزار سیف، فرآیند طراحی این پارامترها را بسیار ساده میکند.
ترسیم نمودارهای بارگذاری
نرم افزار سیف امکان ترسیم نمودارهای بارگذاری در نماهای دو بعدی و سه بعدی از مدل را فراهم میکند. کاربر میتواند با اعمال تنظیمات، نمودارهای بارگذاری را به صورت کنتورهای رنگی مطابق با مقادیر بارهای اعمال شده مشاهده کند. البته امکان مشاهده مقادیر بارگذاری با بردن نشانگر ماوس بر روی نقاط مختلف مدل نیز وجود دارد.
تعیین حالتها و ترکیبات بارگذاری
از قابلیتهای کاربردی نرم افزار SAFE، امکان تعریف تعداد نامحدودی از ترکیبات و حالتهای بارگذاری است. این نرم افزار، بر اساس استاندارد انتخاب شده، ترکیبات طراحی نظیر ترکیبات استحکام و سرویسدهی را به طور خودکار به مدل اضافه میکند. علاوه بر این، گزینههای بیشتر موجود در ویرایشگر ترکیبات بار، بهرهوری طراحی را به میزان قابلتوجهی افزایش میدهند.

از دیگر کاربردهای نرم افزار سیف در طراحی بارهای فونداسیون یا دالهای بتنی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعریف بارهای نقطهای، خطی و سطحی
- تعریف بارهای زنده با الگوی خودکار
- تعریف بار و افت تنش تاندون (کابل کششی)
کاربرد نرم افزار SAFE در تحلیل سازه
طی چند دهه گذشته، ابزارهای محاسباتی و تحلیلی مورد استفاده در نرم افزارهای شرکت CSI، نتایج رضایتبخشی را به همراه داشتهاند. موتور تحلیلی «SAPFire»، بهینهسازی تحلیل و اجرای تحلیلهای متنوع را فراهم میکند. در مجموع، نرم افزار سیف برای تحلیل کنترل تغییر شکل به صورت استاتیک و دینامیک کاربرد دارد. تحلیلهای غیر خطی، تحلیل ترکخوردگی بلند مدت (با در نظر گرفتن خزش و جمعشدگی بتن)، تحلیل مودال حالت بردار ریتز (Ritze) و تحلیل بردار ایگن (Eigen) از گزینههای موجود برای بررسی سازه در شرایط بارگذاری متفاوت هستند.

کاربرد نرم افزار SAFE در گرفتن خروجی
نرم افزار سیف گزینههای متعددی را برای گرفتن خروجی از تحلیلهای انجام شده در اختیار کاربر قرار میدهد. برخی از پرکاربردین خروجیهای نرم افزار SAFE عبارت هستند از:
- هندسه تغییر یافته
- نمودارهای نیروی محوری، نیروی پیچشی، نیروی برشی و گشتاور خمشی تیرها و پیهای نواری برای حالتهای بارگذاری مجزا یا ترکیبی در نماهای دو بعدی و سه بعدی
- کنتورهای توزیع نیرو، گشتاور، برش و تنش
- نمودارهای عکسالعمل اعضای سازهای
- ثبت تصاویر ثابت و انیمیشنی از تحلیل
- رندرگیری
- جدولهای حاوی اطلاعات ورودی، نتایج تحلیل و طراحی با فرمتهای رایج

کاربرد نرم افزار SAFE در ارائه گزارش
یکی از فعالیتهای ثابت اغلب مهندسان و طراحان، آماده کردن گزارش و ارائه مناسب از مدلسازیها، تحلیلها و طراحیهای صورت گرفته است. در اغلب موارد، این کار با گرفتن خروجیهای مختلف و بردن این خروجیها در نرم افزارهای ارائه نظیر پاورپوینت انجام میگیرد. با این وجود، نرم افزار سیف، امکان تهیه گزارشهای مناسب در یک قالب استاندارد را فراهم میکند. گزارش نرم افزار SAFE دارای فهرست مطالب، اطلاعات مربوط به توصیف مدل و جدولهای نتایج حاصل از تحلیل و طراحی است. گزینههای موجود در ابزار گزارشگیری نرم افزار سیف، این اجازه را به کاربر میدهند تا فقط مطالب و اطلاعات مورد نظر خود را انتخاب کند.
نرم افزار سیف از چه فرمتهایی پشتیبانی میکند؟
پشتیبانی از فرمتهای نرم افزارهای دیگر، باعث افزایش بهرهوری قابلیتهای نرم افزار سیف شده است. در ادامه به معرفی برخی از این فرمتها میردازیم.
پشتیبانی از فرمت های اتوکد و رویت
ترسیم پلان آکسبندی، پلان ستونگذاری، پلان فونداسیون و تقریبا تمام نقشههای ساختمان در اغلب پروژهها با استفاده از نرم افزار اتوکد انجام میشود. به همین دلیل، معمولا طرحهای فونداسیون و دالها در فرمتهای رایج اتوکد نظیر DXF و DWG در دسترس هستند. نرم افزار SAFE با پشتیبانی از این فرمتها، امکان مدلسازی سریع را فراهم میکند. افزونه CSixRevit نیز برای تبدیل فایلهای نرم افزار رویت به فایلهای سیف و برعکس استفاده میشود.
اضافه کردن فایلهای DWG و DXF (فرمتهای رایج نرم افزار اتوکد)، سرعت و دقت فرآیند مدلسازی در نرم افزار سیف را بهبود میبخشد. از اینرو، آشنایی با اتوکد میتواند بهرهوری کاربران را به میزان قابلتوجهی افزایش دهد. فرادرس، چندین فیلم آموزشی در سطوح مقدماتی تا پیشرفته در زمینه یادگیری نرم افزار AutoCAD تهیه کرده است.
پشتیبانی از فرمت های اکسل و اکسس
یکی از قابلیتهای نرم افزار SAFE، گرفتن خروجی از تمام دادهها به صورت جدول است. این جداول در فرمتهای سازگار با نرم افزارهایی نظیر اکسل و اکسس ایجاد میشوند. البته امکان گرفتن خروجی در قالب فایلهای HTML و فرمتهای متنی ساده نیز وجود دارد.
کاربر میتواند پس از اعمال تغییرات مورد نیاز بر روی جداول خروجی، فایلهای آنها را دوباره به درون نرم افزار وارد کند. این ویژگی، باعث انعطافپذیری بیشتر و بهرهمندی از قابلیتهای نرم افزارهای صفحه گسترده میشود.
پشتیبانی از فایل های ایتبس و سپ 2000
طبیعتا به دلیل هم خانواده بودن نرم افزار سیف با نرم افزارهای ETABS و SAP2000، امکان وارد کردن خروجیهای هر یک از این نرم افزارها به یکدیگر وجود خواهد داشت. به عنوان مثال، حالتها و بارهای حاصل از تحلیل طیف پاسخ در نرم افزار ETABS را میتوان به منظور اجرای تحلیلهای دینامیکی در نرم افزار SAFE مورد استفاده قرار داد.
مقایسه نرم افزار سیف با دیگر نرم افزارهای مهندسی عمران
بسیاری از دانشجویان مهندسی عمران به دنبال درک تفاوت نرم افزارهای شناختهشدهای نظیر سیف، ایتبس و سپ هستند تا بتوانند بین این نرم افزارها، گزینه مناسب برای یادگیری و متناسب با نیازهای خود را انتخاب کنند. در این بخش، به معرفی تفاوت اصلی سه نرم افزار مذکور میپردازیم. در انتها نیز، بهترین نسخه نرم افزار SAFE برای شروع یادگیری را معرفی میکنیم.
تفاوت نرم افزار SAFE و ETABS در چیست؟
نرم افزار «ایتبس» (ETABS)، یک نرم افزار تخصصی در حوزه مهندسی سازه است که به منظور مدلسازی، تحلیل و طراحی ساختمانهای چند طبقه و بلند مورد استفاده قرار میگیرد. عنوان ETABS، مخفف «تحلیل سه بعدی تعمیم یافته سیستم ساختمان» (Extended Three-Dimensional Analysis of Building System) است.
نتایج به دست آمده از این نرم افزار نیز مانند نرم افزار SAFE قابلیت اطمینان بالایی دارند و معمولا به عنوان مبنای تایید طراحی به کار برده میشوند. ایتبس و سیف از محصولات شرکت CSI به شمار میروند و هر دو از موتور تحلیلی اختصاصی این شرکت بهره میبرند. با این وجود، کاربری متفاوت این نرم افزارها، باعث تفاوت در برخی از ابزارهای آنها شده است.

تفاوت نرم افزار SAFE و SAP2000 در چیست؟
نرم افزار «سپ 2000» (SAP2000) نیز از دیگر محصولات شناختهشده و پرکاربرد شرکت CSI است که به منظور مدلسازی، تحلیل و طراحی انواع سیستمهای سازهای مورد استفاده قرار میگیرد. SAP، مخفف «برنامه تحلیل سازهای» (Structural Analysis Program) است.
ابزارها و قابلیتهای این نرم افزار، امکان کار بر روی پروژههای ساده دو بعدی تا پروژههای پیچیده سه بعدی را فراهم میکنند. در مجموع، سپ 2000 را میتوان به عنوان یک نرم افزار عمومی با قابلیتهای گسترده در حوزه مهندسی سازه در نظر گرفت. در طرف مقابل، نرم افزارهای سیف و ایتبس به عنوان گزینههای تخصصیتر مطرح میشوند.

بهترین نسخه نرم افزار SAFE کدام است؟
نسخههای جدید هر نرم افزار به منظور اضافه کردن قابلیتهای جدید، تسهیل روند به کارگیری و رفع مشکلات نسخههای قدیمی ارائه میشوند. از اینرو، در اغلب موارد، جدیدترین نسخه از یک نرم افزار، بهترین نسخه است. با این وجود، مسئله دسترسی به نسخههای جدید و یادگیری عملکردهای بیشتر آنها، گزینههای قابل انتخاب را محدود میکند. این مسئله برای نرم افزار SAFE نیز صادق است. در اغلب پروژههای عمرانی، نسخههای 2012 تا 2016 این نرم افزار مورد استفاده قرار میگیرند. بسیاری از منابع آموزشی نیز بر روی یادگیری نسخه 2016 تمرکز میکنند. به همین دلیل، پیشنهاد میکنیم یادگیری نرم افزار سیف را از نسخه 2016 آن شروع کنید؛ چراکه این نسخه علاوه بر دسترسی بالا، تفاوت چندانی با نسخههای قبل و بعد از خود ندارد.